
Wie zorgt er voor de gehandicapten?
Bron: Redactioneel/NRC/ANP MediaWatch.
Duizenden gehandicapten hebben geen huisarts meer. Medische zorg voor deze groep vraagt meer van huisartsen, en adequate kennis is niet altijd voor handen.
Michiel Vermaak had een verstandelijk beperkte patiënt met vreselijke rugpijn. Er werden onderzoeken gedaan, scans gemaakt. Niemand kon de oorzaak voor zijn pijn vinden. Wat bleek? Hij sliep op een zwaar doorgezakt matras.
Een andere patiënt had pijn in zijn voet. Iedereen was bezorgd: wat loopt hij opeens raar! Er bleek al dagen een steentje in zijn schoen te zitten. Vermaak is gespecialiseerd arts voor verstandelijk gehandicapten: „Met een verstandelijk beperkte patiënt moet je altijd iets beter zoeken, iets langer doorvragen.”
Wie kan er nog huisartsenzorg geven aan gehandicapten? De mensen met het syndroom van Down, de rolstoelgebruikers, de meervoudig gehandicapten? Die ook wel eens gewoon lijden aan een blaasontsteking, buikpijn of rugpijn, maar hun klachten soms moeilijk kunnen toelichten of tegelijk andere complicaties hebben.
Vijfduizend lichamelijk en verstandelijk beperkten hebben geen huisarts meer, bleek uit een recentelijk gehouden enquête onder leden van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), de organisatie van zorginstellingen, en cliëntenorganisatie Iederin. VGN schreef een brandbrief aan de ministers Hugo de Jonge (Gezondheidszorg, CDA) en Bruno Bruins (Medische Zorg, VVD). Want nog eens 8.000 gehandicapten dreigen huisartsenzorg te verliezen doordat lokale huisartsenposten contracten opzeggen met de instellingen waar ze wonen. 13.000 gehandicapte mensen zonder huisarts, in elk geval in de avonden en weekeinden. In totaal zijn er in Nederland ongeveer 70.000 gehandicapten die leven in een instelling of thuis met een persoonsgebonden budget.
Huisarts staat er alleen voor.
Het is niet zo dat huisartsen geen gehandicapte patiënten wíllen, zegt Guus Jaspar van de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV). Hij heeft er zelf zeventig in zijn praktijk in Terneuzen en helpt ze met alle plezier. Alleen, zegt Jaspar, sommige huisartsen vinden het ingewikkeld. „Ze hebben het gevoel dat ze er alleen voor staan. Als een patiënt ook gedragsproblemen heeft of bijvoorbeeld epilepsie, moet de huisarts wel een beroep kunnen doen op de expertise van gehandicaptenartsen.”
En daarvan zijn er te weinig, zegt Jaspar. Artsen zoals Michiel Vermaak, die werkt bij Zuidwester, een grote instelling. Hij rijdt ook langs huisartsen van Oud-Beijerland tot Rotterdam en Spijkenisse om ze te adviseren. „Maar ik kan niet overal tegelijk zijn.”
Er zijn in Nederland 220 van die gespecialiseerde artsen; het is een relatief nieuw specialisme. Huisarts Jaspar: „Als een patiënt ingewikkelde klachten heeft, kunnen we altijd de internist of gynaecoloog raadplegen. Gehandicaptenartsen moeten dus ook bereikbaar zijn.”
Een huisarts kan toch niet een hele categorie mensen afwijzen? Jaspar: „Dat doen we niet. Sommigen van ons wijzen bepaalde zorg af, die we zonder de noodzakelijke randvoorwaarden niet kunnen bieden. We gaan ook niet zomaar een blindedarm opereren. Daarvoor moet je naar de chirurg.”
Onderzoek, scans – geen arts vond de oorzaak voor de rugpijn van de patiënt.
Om huisartsenzorg voor alle gehandicapten weer mogelijk te maken, heeft LHV, die 13.000 huisartsen vertegenwoordigt, drie randvoorwaarden geformuleerd: elke huisarts (ook ’s avonds op de huisartsenpost) moet een arts voor verstandelijk gehandicapten kunnen consulteren. Hij moet inzage kunnen krijgen in het medisch dossier van de patiënt en een gespecialiseerde verpleegkundige op de praktijk erbij krijgen. „Daarover moeten de instelling en de huisarts(enpost) sluitende samenwerkingsafspraken maken.”
Want de huisarts heeft er de afgelopen jaren al veel zorgtaken bij gekregen. Voor diabetes- en COPD-patiënten bijvoorbeeld. Zorgverzekeraars zien liever dat zij naar de goedkopere huisarts gaan dan telkens naar het ziekenhuis. En dan is er de groeiende groep thuiswonende ouderen. Jaspar: „Bij de ouderenzorg is het ook zo. Er zijn te weinig specialisten ouderengeneeskunde die we kunnen bellen als het nodig is.” Een aantal gehandicaptenartsen is al een 24-uurshulplijn aan het opzetten die huisartsen vanaf 1 januari kunnen bellen, voor collegiaal overleg.
Hoe ging het vroeger? Gehandicapten woonden, legt gehandicaptenarts Vermaak uit, in grote instellingen waar altijd een paar instellingsartsen werkten. Deze basisartsen deden alle huisartsenzorg voor de bewoners erbij. Een deel van de 70.000 gehandicapten woont nog steeds in zulke grote instellingen, maar dat zijn geen ziekenhuisachtige inrichtingen meer waar veel artsen rondlopen. De instelling sluit dus een contract met lokale huisartsen. En veel gehandicapten wonen tegenwoordig in kleine instellingen of beschermd wonen-projecten en doen een beroep op de lokale huisarts én de huisartsenpost.
Fixeren of opsluiten.
Een nieuwe complicatie doemt al op. Op 1 januari wordt de Wet zorg en dwang van kracht. Die bepaalt dat psychiatrische patiënten, demente ouderen en gehandicapten die thuis wonen, gedwongen kunnen worden om hulp te accepteren of medicijnen te slikken. En dus ook om gekalmeerd te worden als ze tegenstribbelen. Ze kunnen gefixeerd, opgesloten of vastgebonden worden. Dat is volgens Vermaak en Jaspar een probleem voor de gemiddelde huisarts.
Een praktijk die ook verstandelijk beperkte patiënten bedient, moet zich registreren om eventueel onvrijwillige zorg te mogen geven, en er verantwoording over af te leggen. Vermaak: „Dat is extra gedoe voor de huisarts. Een verstandelijk beperkte patiënt met buikpijn kan daardoor boos en agressief doen.”
► Het werk van een arts voor verstandelijk gehandicapten:
Meer nieuws vandaag:
Updates afgelopen week:
- Vrijdag 13 december 2019
- VANDAAG IN ONS NIEUWS:
- Hulpmiddelenzorg moet merkbaar beter.
- Amsterdam, Rotterdam en Utrecht willen suikertaks op frisdrank.
- Gemeente Arnhem scheldt schulden van honderden inwoners kwijt.
- Rechters: Verplichte celstraf na geweld hulpverleners geen goed idee.
- Fitte hersenen bereik je met de Vitaliteitsschijf van Vijf.
- Ziekenhuizen huren extra personeel in voor griepgolf.
- Horizonscan: Aantal nieuwe geneesmiddelen en indicatie-uitbreidingen groeit verder.
- Bloeddrukmeting over 24 uur is de beste voorspeller van hart- en vaatziekten.
- Levenskwaliteit diabetespatiënt verbetert dankzij continu meten glucose.
- Kamer wijst Woerden aan als proef: huisarts ook 's avonds te bereiken.
- Verandering: rolstoel of scootmobiel in instellingen Wet langdurige zorg.
- 50-plusser solliciteert verkeerd.
- Voorzieningenrechter slaat piketpalen Wmo.
- Kay Deckers wint nieuwe talentprijs Alzheimer Nederland.
- Doen cortisone-injecties bij artrose meer kwaad dan goed?.
- MRI- of CT-scan voorkomt onnodige hartkatheterisaties.
- Zorggegevens gebruiken voor onderzoek: naar een centraal bezwaarsysteem?
- Maatregelen om medicijntekort te beperken werken maar ten dele.
- Veel meer vuurwerkslachtoffers bij huisarts dan in ziekenhuis.
- Zwangerschapsdiabetes verhoogt risico hart- en vaatziekte kind.
- 500 mantelzorgers in het zonnetje gezet met Gebaar van waardering!
- Ander ziekenhuis, zelfde behandeling, bijna drie keer zoveel kwijt.
- HN-INFOpunt: Waarom krijg je geen griep van de griepprik?
- Onze Lachafsluiting.
- Donderdag 12 december 2019
- VANDAAG IN ONS NIEUWS:
- Bijna half miljoen Nederlandse huishoudens leven in armoede.
- In 2040 telt Nederland naar verwachting 520.000 mensen met dementie.
- Veranderingen per 1 januari in de verplichte geestelijke gezondheidszorg.
- Uitbreiding vergoeding SMA-medicijn Spinraza.
- NZa adviseert over vervoer met psychiatrische hulpverlening.
- Contractonderhandelingen Parnassia Groep en VGZ.
- Heeft de slimme bril de toekomst?
- Een op tien ouderen kan niet internetbankieren.
- Kom 19 december naar debat VN-verdrag in de Tweede Kamer.
- Politieke partijen willen onderzoek naar veiligheid implantaten.
- Fries ziekenhuis schoot tekort bij overlijden tweeling.
- Verpleegkundigen komen niet aan kerntaken toe.
- Thao is doof en dé wenkbrauwspecialist van Rotterdam.
- Succesvol bijstandsexperiment in Groningen.
- Kankerpatiënten onbekend met keuze voor ziekenhuis.
- Zuurkool is zo gezond dat het de titel 'superfood' verdient.
- Denk Anders Debat op 6 februari 2020.
- Burgerhulpverlener worden? 4 vragen.
- Winterhanden of -voeten, hoe kom je eraan en hoe kom je ervan af?
- Lampionnenactie KWF komt naar het Olympisch Stadion.
- College Rechten van de Mens rapporteert ontoegankelijkheid zorgsysteem.
- Meeste ziekenhuizen verkopen geen energiedrankjes meer.
- HN-INFOpunt: Mag een taxichauffeur een hulphond weigeren?
- Onze Lachafsluiting.
- Woensdag 11 december 2019
- VANDAAG IN ONS NIEUWS:
- Kankerpatiënten kunnen betrouwbare informatie vaak niet vinden.
- Beschut werkers uit zicht gemeenten.
- Geen zicht op wachttijden jeugd.
- Oog voor mensen met beperking bij terugdringen wachttijden CBR.
- Ontwikkeling nieuwe geneesmiddelen in gevaar door te lage prijzen.
- Pete Frates (34), pionier van ice bucket challenge, aan ALS overleden.
- KWF Collecteweek haalt € 5,8 miljoen op voor kankerbestrijding.
- Meldpunt Ieder(in) opent 6 januari.
- Zorgen over inkoop van geestelijke gezondheidszorg voor 2020.
- Jongeren voelen zich juist prima door appen en snappen.
- Nieuwe zzp-wet: Nodeloze verplichtingen en onwerkbare regels.
- Medewerker Tilburgs ziekenhuis grasduinde in medische dossiers.
- Parkinson-patiënt maakt docu met zijn vrouw.
- Eerst een blaastest, daarna een slaaptest.
- Aantallen beschutte werkplekken 2020 vastgesteld.
- Planning PREM Wijkverpleging.
- Ziekenhuisbeveiligers vaker opgepiept om agressie.
- Verband tussen Google en hartritmestoornissen.
- MEE partner Sportakkoord.
- Blokhuis verbiedt lachgas door plaatsing onder Opiumwet.
- Vuurwerk kan hulphond voor altijd onbruikbaar maken voor baasje.
- Verstopte neus: is neusspray de oplossing?
- HN-INFOpunt: Wat zijn 'voorbehouden handelingen' en wie mag deze uitvoeren?
- Onze Lachafsluiting.
- Dinsdag 10 december 2019
- VANDAAG IN ONS NIEUWS:
- Rolstoelen zijn niet welkom in de buurtbus, ook al is die er wel voor ingericht.
- Nieuwe techniek die thuis hartslag meet na ritmestoornis.
- Forensische psychiatrie: te weinig budget voor veilige en goede zorg.
- Opticiëns claimen onterecht schadelijkheid blauwlichtbeeldschermen.
- Vanaf volgend jaar gratis spiraaltje na abortus.
- Helpt lichttherapie bij een winterdipje.
- Hoe (on)gezond is lunchen achter je bureau?
- Eigen risico opgemaakt door behandeling in een ander jaar?
- Meer onderzoek naar borstreconstructie met eigen vet.
- ANBO wijst Drentse gemeenten op tekort geschikte woningen voor ouderen.
- Jeugdzorg grootste zorgenkind na vijf jaar decentralisatie.
- ZonMw en de Hersenstichting bundelen de krachten.
- Save the Date: 'Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet' voor zorgverleners.
- Nachtblindheid: Oorzaken en behandeling.
- Gezond voedingspatroon goed voor de psychische gezondheid.
- Zorg in woonwijk: hoe krijg je de buurt mee?
- Ziek en toe aan vakantie? Noord-Korea ziet je graag komen.
- Digitaal prentenboek voor jonge brandwondenpatiënten.
- Eng! VGZ wijst revalidatie-aanvragen zomaar af.
- Haaruitval bij gebruik van bupropion.
- Tips: decembercadeautjes voor visueel gehandicapten.
- Merendeel Nederlanders loopt te lang door met fysieke klachten.
- HN-INFOpunt: Krijg ik slaapmiddelen en kalmeringsmiddelen vergoed?
- Onze Lachafsluiting.
- Maandag 9 december 2019
- VANDAAG IN ONS NIEUWS:
- Brussel steunt Bruins in kwestie pillentekort.
- Bij vergoeding kinderorthodontie steeds vaker wachttijd.
- Duurzame anticonceptie vergoed om herhaalde abortus te voorkomen.
- Nieuw onderzoek behandeling Ushersyndroom.
- Zelftests worden te gemakkelijk verkocht.
- Zorgverleners geven de kwaliteit en veiligheid van hun zorg een ruime voldoende.
- Abonnementstarief Wmo. Wat betekent dit voor u als zorgaanbieder?
- Oproep: Kun jij geen huisarts vinden?
- Beeld Aidsfonds al na vier dagen vernield, stichting 'diep geschokt'.
- Onderzoek naar gezonder én duurzamer eten.
- Eenmalige extra bonus voor gemeenten met beschutte werkplekken.
- € 25 miljoen minder aan cholesterolverlagers.
- Verbod op discriminatie vanwege handicap mogelijk in Grondwet.
- Stimuleringsregeling E-health is aangepast.
- Ruim 1 miljoen mensen met Wmo-maatwerk in 1e halfjaar.
- Is blauw licht schadelijk voor je ogen.
- Jongeren met beperking in sommige regio's te vroeg van school gestuurd.
- Helft Nederlanders vóór algemeen vuurwerkverbod.
- Rookruimtes buiten horeca moeten ook eerder dicht.
- Nieuwe website geeft impuls aan rookvrije zorg.
- Nieuwe website Amfors Inclusive Fieldlab.
- Digitaal vaardig? Doe de zelftest!
- HN-INFOpunt: Welke soorten PGB zijn er?
- Onze Lachafsluiting.