Muesli, fruitsap of rijstwafels: hoe weet je of ze niet stiekem vol ongezonde dingen zitten? Al een paar jaar hebben we geen logo meer waarmee je dat snel kunt zien. Maar daar komt mogelijk snel verandering in. Toch is het de vraag of Nederland hierdoor massaal gezond gaat eten.

Staatssecretaris Blokhuis zal vandaag meer bekendmaken over een nieuw voedselkeurmerk. Zijn ministerie wil nog niet veel loslaten, maar Nutri-Score is volgens verschillende partijen een goede kanshebber. Met dit logo moet je door een soort stoplicht-systeem in de supermarkt in één keer kunnen zien hoe gezond het eten in jouw karretje is.

De score is gebaseerd op de hoeveelheid calorieën, suikers, verzadigd vet, zout, eiwit, vezels, fruit, groente en noten in een product. De ongezonde voedingsstoffen zorgen voor negatieve punten, de gezonde voor positieve punten. Op basis van een totaalscore krijgt een product een A, B, C, D of E.

Het logo is favoriet bij betrokken partijen als de Consumentenbond, Foodwatch en de branchevereniging voor supermarkten (CBL). Landen als België, Frankrijk en Duitsland kozen eerder al voor dit systeem, en Nederland volgt dus mogelijk in 2020.

"Voor consumenten maakt het in één oogopslag duidelijk of ergens veel zout of vet in zit", zegt Elif Stapman van voedselwaakhond Foodwatch. De organisatie is in het verleden vaak kritisch geweest over logo's, maar in dit geval is er enthousiasme. Ook omdat het vanuit de overheid komt, en niet vanuit de voedingsindustrie (zoals 'Het Vinkje').

Kritiek.

"Eindelijk een onafhankelijk logo", zegt Stapman. "Het doel is om ongezonde producten te ontmaskeren. En producenten te stimuleren hun producten te verbeteren." Volgens haar is in Frankrijk al bewezen dat mensen er gezonder van gaan eten, én dat het eten in de supermarkt er gezonder door wordt.

Toch is er ook kritiek op Nutri-Score. 175 voedingswetenschappers en andere deskundigen ondertekenden een brief, waarin ze vragen stellen bij de totstandkoming van de scores. Ook was er in het buitenland kritiek omdat bijvoorbeeld olijfolie een ongezondere score kreeg dan cola light (waar een ontwikkelaar van Nutri-Score weer een boze reactie op schreef).

Deze tussendoortjes lijken gezond, maar zijn dat niet.

In de afgelopen jaren zijn er verschillende logo's voor voeding geweest en eigenlijk is er altijd wel kritiek op. Het laat zien hoe moeilijk het is om gezondheid in een logo te vangen. "Een perfect logo bestaat niet", erkent ook Stapman.

"Het probleem is: waarmee moet je rekening houden?", zegt ze. "Het mooiste zou zijn als je een logo hebt dat kijkt naar voedingswaarde, pesticiden én ecologische voetafdruk. Maar is het is onmogelijk om dat allemaal in één logo te krijgen." Ook bij Nutri-Score kunnen volgens haar dingen beter, maar dat is geen reden om het helemaal in de prullenbak te gooien. Anders blijven we volgens haar wachten op 'het perfecte logo dat er nooit komt'.

Eetpatronen.

Emely de Vet, hoogleraar consumptie en gezonde leefstijl van Wageningen Universiteit, ziet ook dat het heel ingewikkeld is om met een goed logo te komen voor eten. Aan de ene kant doordat er zo veel partijen met verschillende belangen bij betrokken zijn, zoals supermarkten, consumenten en producenten.

En aan de andere kant doordat het niet zo eenvoudig te zeggen is of een product gezond is of niet. "Het gaat om het hele eetpatroon. Een ongezond product kan nog steeds in een gezond eetpatroon passen", zegt ze.

We zijn zwaarder en langer dan 30 jaar geleden: 'Eten is nu overal'

De Vet denkt dat er grotere, structurele maatregelen kunnen worden genomen om mensen echt beter te laten eten. "Een logo suggereert een beetje dat mensen dan genoeg weten en verder zelf verantwoordelijk zijn."

Bijvoorbeeld door gezond eten goedkoper te maken, of door ons voedselaanbod te veranderen kun je stappen zetten, zegt ze. "Kijk bijvoorbeeld op hoeveel plaatsen ongezond voedsel te krijgen is. Het grootste deel van de supermarkt past niet in de schijf van vijf. En ook in een bouwmarkt of apotheek kun je snoep krijgen."

Symbolisch.

Duidelijke informatie, zoals met een logo, is noodzakelijk en kan mensen helpen, maar de hoogleraar is bang dat het snel een beetje symbolisch wordt. "Heb je daarmee werkelijk een goed beeld van wat gezond is en wat niet? Voedselpatronen veranderen vraagt gewoon veel meer dan dat."

Goedemorgen

Deze website is een dienst van:

HN heeft de ANBI-status:

De website in Cijfers:

[Kijk hier voor alle mogelijkheden]